De strijd om de e-wallet is begonnen

Door Rick · Op 11 mei, 2015

Smartphonefabrikanten en app-ontwikkelaars trekken de macht naar zich toe als het gaat om het mobiele betalingsverkeer. Door de komst van Apple Pay, Android Pay en Samsung Pay lijkt de rol van banken en creditcardmaatschappijen te worden gemarginaliseerd. En dreigen ze zelfs van de radar te verdwijnen.

De introductie van Apple Pay, afgelopen najaar, leek aanvankelijk niet zo heel veel om het lijf te hebben. Voorlopig kan er alleen in de Verenigde Staten mee betaald worden en slechts een beperkt aantal winkels ondersteunt de mobiele betaaldienst, die pas in de loop van 2015 in Europa wordt uitgerold. Volgens CEO Tim Cook is Apple Pay echter nu al leidend in contactloze betalingen met kaarten van American Express, Visa en MasterCard. Toch is die markt nog erg bescheiden.

Niettemin heeft Apple onbedoeld een flinke steen in een tot nu toe vrijwel rimpelloze vijver geworpen. Veel marktpartijen zijn de afgelopen maanden behoorlijk nerveus geworden. Waaronder Google. Dat wist niet hoe snel het het aloude Wallet-betaalsysteem, dat op sterven na dood was, nieuw leven in moest blazen.

 

KNOX

Google kent vooralsnog een tweesporenbeleid. Wallet lijkt de tegenhanger te worden van Apple Pay, maar daarnaast komt een raamwerk genaamd Android Pay te staan. Dat is een technische omgeving waarmee ontwikkelaars hun eigen betaal-apps kunnen maken. Googles Senior Vice President Sundar Pichai vertelde op het Mobile World Congress in Barcelona onlangs dat binnenkort ‘iedereen betaaldiensten bovenop Android kan bouwen’. Het is nog onduidelijk of Google daarbij als betaalverwerker zal fungeren. Visa, MasterCard en American Express zullen Android Pay in elk geval ondersteunen zodra het beschikbaar komt.

Google heeft tot nu toe nooit voet aan de grond kunnen krijgen met zijn Google Wallet. Dat kwam vooral omdat grote telecombedrijven als Verizon, AT&T en T-Mobile hun eigen betaalsysteem hadden ontwikkeld dat ongelukkigerwijs ook nog eens Isis heette. Concurrenten waren niet echt welkom. Isis is inmiddels mislukt en de octrooien zijn verkocht aan Google, waardoor Googles Wallet aan een tweede leven kan beginnen.

Samsung kwam op het Mobile World Congress in alle haast op de proppen met Samsung Pay. Ontwikkeld door het bedrijfje LoopPay, dat pas in januari voor een onbekend bedrag door Samsung is overgenomen. Vandaar dat Samsung Pay pas ergens in de zomer op de nieuwste Galaxy-toestellen kan worden gebruikt, en dan ook nog alleen in de Verenigde Staten. Behalve met MasterCard kan Samsung Pay ook overweg met kaarten van Visa en American Express, maar met de banken moeten nog afspraken worden gemaakt. Samsung Pay wordt dan ook niet op korte termijn in de Benelux verwacht, in tegenstelling tot Apple Pay.

Toegegeven: er zijn significante verschillen tussen deze systemen. Apple Pay maakt bijvoorbeeld enkel gebruik van NFC (Near Field Communication) voor contactloze betalingen, Samsung ondersteunt ook traditionele betalingen met magneetstrippen bij kassa’s in winkels en heeft daarmee in potentie een groter bereik. Voor de beveiliging wordt Samsungs eigen KNOX-technologie gebruikt in combinatie met vingerafdrukherkenning op het toestel.

 

Verliezers

Voor een aantal partijen lijken deze aankondigingen bepaald geen goed nieuws. Onder meer voor het Amerikaanse bedrijf Square en zijn Europese tegenhangers die mobiele betalingen faciliteren voor bank- en kredietkaarten. Square baseert zijn hele model op het gebruik van magneetkaarten die je door een aan iPhone of iPad gekoppelde scanner moet halen. Maar met Apple of Samsung Pay hoef je geen bankkaart meer bij je te dragen. Die kan volledig worden verwerkt in een mobiele app.

EBay-dochter PayPal lijkt de slag op de mobiele markt ook al te gaan missen. De eigen mobiele betaal-app is tot nu toe niet echt aangeslagen. Gebruikers moeten de mobiele telefoon uit hun zak halen en een app activeren, handelingen die andere oplossingen juist weten te vermijden. Wie weet verandert dat, nu PayPal Paydiant heeft ingelijfd, een bedrijf dat QR-codes gebruikt voor betalingen.

Hiermee krijgt PayPal in elk geval toegang tot een belangrijk betaalplatform van enkele grote Amerikaanse retailers. Bij de Merchant Customer Exchange (MCX) zijn onder meer Target, Walmart en Sears aangesloten. Maar of die zitten te wachten op PayPal als partner is de vraag. Datzelfde consortium wil later dit jaar de op QR-codes gebaseerde betaal-app CurrentC lanceren. Het consortium zag Apple Pay ook al niet zitten en heeft de betalingen in de winkels zelfs geblokkeerd. Alleen Walmart lijkt Apple Pay alsnog te willen omarmen.

De voorhoedegevechten beperken zich niet tot de Verenigde Staten. In Nederland is de Rabobank als eerste bank met een mobiele portemonnee gekomen, gebaseerd op NFC. Vooralsnog werkt die alleen op bepaalde Samsung-modellen. Er moest zelfs een apart stukje geheugen op het toestel voor worden vrijgemaakt. Het is echter de vraag of de telefoonfabrikant de samenwerking ook nog ziet zitten voor toekomstige toestellen. Rabo zal zich dan vermoedelijk eerder moeten schikken naar Samsung Pay.

 

Tap & Go

De rol van banken en creditcardmaatschappijen zou als gevolg van deze ontwikkelingen wel eens gemarginaliseerd kunnen worden. Jarenlang werd het fysieke betalingsverkeer gedomineerd door het gebruik van betaalkaarten van banken en creditcardmaatschappijen. Op hun beurt hadden de maatschappijen weer samenwerkingen met partijen als Heineken, ANWB, WNF en Air France-KLM (Skyteam).

Nu dreigen mobiele apps hun taken over te nemen. De gebruiker hoeft zijn app alleen maar aan zijn betaalrekening te koppelen, en heeft er verder geen omkijken meer naar. De bank of creditcardmaatschappij wordt een onzichtbare betaalverwerker op de achtergrond.

Daar komt bij dat het betalingsverkeer over steeds meer schijven gaat lopen, want ook Samsung en Apple willen kosten in rekening brengen voor transacties. En dus zullen banken en creditcardmaatschappijen hun transactiekosten moeten verlagen om betalingen voor klanten toch ‘betaalbaar’ te kunnen houden.

Pogingen van hen om zelf deze markt te betreden, zijn niet echt gelukt. De recente geschiedenis van mobiele betalingen is een kerkhof van mislukkingen. Citigroup, MasterCard, Cingular en Nokia probeerden het in 2006 al eens met het op NFC gebaseerde Tap & Go, maar geen consument zag er het nut van in.

In 2008 had Visa al payWave, MasterCard PayPass (inmiddels omgedoopt tot MasterPass) en American ExpressPay. Deze mobiele portemonnees worden echter nauwelijks gebruikt. Google pompte driehonderd miljoen dollar in Google Wallet, dat ‘slechts’ tien miljoen keer is gedownload. Het internetbedrijf verloor ook nog eens op iedere transactie.

Gaan hardwarefabrikanten als Apple en Samsung daar nu echt verandering in brengen? Het grote voordeel van Apple Pay en Samsung Pay is dat consumenten de betaaloplossingen op hun mobiele telefoons meteen kunnen gebruiken, maar daar staat tegenover dat er nauwelijks standaarden zijn. Elke fabrikant lijkt zijn eigen systeem te willen promoten.

 

Facebook

Bovendien zijn er kapers op de kust. Het Japanse Line rolde in december een eigen mobiel betaalsysteem uit voor de honderdzeventig miljoen maandelijkse gebruikers van zijn berichten-app. Weliswaar verdiende het chatplatform tot nu toe hoofdzakelijk aan de verkoop van figuurtjes en games, het bedrijf maakte op het Mobile World Congress geen geheim van zijn ambities. De berichten-app wordt steeds meer een optelsom van zeer uiteenlopende diensten, je kunt er bijvoorbeeld een taxi of een pizza mee bestellen, dat alles vanuit het idee dat je ‘Line helemaal nooit meer hoeft te verlaten’.

Geen wonder dat inmiddels ook concurrenten KakaoTalk en Tencents WeChat met betaaldiensten zijn gekomen. Dat wil uiteraard nog niet zeggen dat je met hun apps in winkels kunt betalen, maar er is geen enkele reden waarom dat niet zou kunnen.

In oktober ontdekten ontwikkelaars van de Stanford Universiteit in de code van Facebook Messenger de eerste verwijzingen naar een betaalsysteem dat zomaar eens Facebook Pay zou kunnen gaan heten. Het lijkt erop dat gebruikers binnenkort een bank- of creditkaart aan de app kunnen toevoegen om vrienden geld te kunnen sturen, als een bijvoegsel in een tekstbericht. Instagram of WhatsApp zullen vermoedelijk niet achterblijven, net zo min als andere spelers. Geld skypen of twitteren zou best werkelijkheid kunnen worden.

Dit soort toepassingen is in elk geval veel cooler dan de wellicht vertrouwenswekkende, maar verder niet erg tot de verbeelding sprekende, digitale portemonnees van de Rabobank, ING of ABN AMRO, die buiten betalingen niets extra’s bieden. Waarom Rabo zijn nieuwe Wallet dan ook niet meteen heeft geïntegreerd in de app van dochter MyOrder lijkt een gemiste kans, want juist die app combineert al heel veel betaalgemak: van betalen in restaurants en parkeren tot tanken en het bestellen van een pizza. Voeg daar communicatie aan toe (zoals bij WhatsApp of Instagram) en je hebt de ideale formule om jonge gebruikers aan je te binden.

In elk geval zullen banken iets moeten bedenken om ervoor te zorgen dat zij niet helemaal van de radar verdwijnen. Juist mobiele apps lenen zich immers voor marketing en cross-selling. Maar via Apple of Samsung Pay zijn dergelijke diensten vooralsnog moeilijk te verkopen.

 

Starbucks

Andere kanshebbers op de mobiele betaalmarkt zijn grote retailers. Koffieketen Starbucks introduceerde enkele jaren geleden al mobiel betalen in filialen in Engeland. Vaste klanten hoefden enkel hun telefoon langs de kassa te zwaaien om te betalen en spaarpunten te innen. De app wordt binnenkort uitgebreid met een besteloptie, zodat klanten niet meer in de rij hoeven te staan. Er is weinig voor nodig om die app ook geschikt te maken voor betalingen in andere winkels, vooropgesteld dat Starbucks dat zou willen.

En waarom zou de persoonlijke boodschappenhulp Appie van Albert Heijn voor het onthouden, kiezen en doen van je dagelijkse boodschappen ook niet betalingen kunnen verwerken? Waarom zou je daar dan nog de Rabo-portemonnee voor gebruiken?

Een andere vraag is of de aanbieders van betaal-apps stiekem nog niet veel grotere plannen koesteren. Waarom zouden deze partijen ook zelf geen spaartegoeden kunnen gaan aanhouden? Of daar een complete financiële dienstverlening omheen bouwen?

Betaalbedrijf PayPal heeft bijvoorbeeld al sinds 2007 een Europese banklicentie. Evenals Google. Die nodig is om hypotheken, leningen en spaarrekeningen aan te bieden. Weliswaar zit Apple of Samsung niet in de bancaire sector, maar voor de ontwikkeling van (zelfrijdende) auto’s koopt Apple ook rustig kennis en kunde in. En de voordelen zijn evident: minder hoge kosten, omdat het betaalverkeer gewoon in eigen huis blijft.

Tencent Holdings, bekend van de chat-app WeChat, is kort geleden China’s eerste private bank begonnen. Tencent, eigenaar van het betalingssysteem Tenpay, introduceerde al eerder een spaarsysteem Licaitong. Gebruikers storten geld en krijgen een rente die tot bijna 2,5 keer hoger is dan de rente die de banken geven.

Niet verrassend is ook de Chinese e-commercegigant Alibaba Groep gereed voor de mobiele betaalmarkt. Het bedrijf komt met een speciale versie van zijn Alipay Wallet voor de Apple Watch. Gekoppeld aan het eigen ‘rentebankje’ Yuebao. Er is geen minimuminleg vereist, er zijn geen transactiekosten, en de rente is hoger dan de drie procent die Chinese staatsbanken bieden. Als gevolg daarvan beheert Alibaba nu al negentig miljard dollar aan vermogen. Experts denken dat Yuebao acht procent van de winsten van traditionele banken zou kunnen wegkapen.

Deze modellen zullen ongetwijfeld allang bestudeerd zijn door Apple en Samsung, met enorme gevolgen voor de lange termijn. De impact van de iPhone kon pas jaren na de lancering in 2007 echt op zijn waarde worden geschat, en dat is met Apple Pay of Samsung Pay vermoedelijk niet anders.

 

Kader: Tokens

Betalen met apps lijkt veiliger dan betalen met bankkaarten. Zowel Apple als Android Pay maken gebruik van zogenoemde tokens, die ervoor zorgen dat gegevens van je creditcard niet op je smartphone bewaard worden. In plaats daarvan genereert de smartphone een unieke betaaltoken die maar één keer te gebruiken is om mee af te rekenen.

Om het echt veilig te maken, moeten ook de betaalkassa’s nog worden aangepast. Momenteel worden in Europa nog veel terminals gebruikt waarbij de kaartinformatie wel wordt overgedragen. Visa Europa komt ook met een nieuwe technologie voor draadloze betaalterminals, gebaseerd op tokentechnologie.

 

Kader: Banken

Rabobank is de eerste Nederlandse bank die de smartphone gaat gebruiken als portemonnee, zij het nog op zeer bescheiden schaal. De enige twee mobieltjes die ermee overweg kunnen, zijn de Samsung Galaxy S4 en Samsung Galaxy Note 3. Daar komen wel meer toestellen bij, maar voorlopig geen iPhone.

Ook ING wil mobiel betalen introduceren. De bank lanceerde als eerste Nederlandse bank betaalpassen die geschikt zijn voor contactloos betalen, waarbij het pasje alleen maar tegen de betaalautomaat hoeft te worden gehouden. Bij ABN AMRO zijn de plannen vooralsnog minder concreet. Contactloos betalen met bankpassen is al wel mogelijk.

 

Kader: Contactloos

Nederland is koploper in Europa met contactloze betalingen. Dat blijkt uit cijfers van MasterCard. Alleen al in de maand december vonden er meer dan anderhalf miljoen contactloze transacties plaats. Inmiddels kunnen ruim tien miljoen Nederlanders met hun pinpas op deze manier betalen.

De verwachting is dat bijna tachtig procent van alle betaalterminals in Nederland het komende jaar contactloos betalen zal accepteren. Uit de cijfers blijkt dat deze vorm van betalen fungeert als een vervanger van contant geld voor kleine bedragen: 74 procent van alle contactloze transacties betreft bestedingen onder de zeven euro.

Via emerce.nl